Monday, 15 May 2017

065. An Old Gurdwara In Sargodha, Pakistan.


Sargodha is a big and important city in north-central Punjab. It is a new city, its foundations were laid down in 1903 during the British Raj. According to a booklet "The Sargodha Perspective", published by the Commissioner of Sargodha Division in 1975, this is how it got its name:

The district of Sargodha derives its name from the headquarters town of Sargodha which is a combination of "SAR" is a Hindu word denoting a water pond while "Godha" was the name of a Hindu faqir who lived near that pond. With the introduction of canal system, the whole settlement grew around the pond and came to be called as Sargodha. The pond was later one filled up where now stands the District Headquarters Hospital, Sargodha. 
Like Faisalabad, it was established in connection with the development of Canal Colonies, in the result of vast irrigation projects initiated by the British in Punjab in the 1860s and later on. The British developed it as an administrative and commercial centre. Due to its strategic location, they also built an airport here. Which later on, developed into the most important base of PAF. Even, till after the creation of Pakistan, the district in which Sargodha city is located was known as Shahpur. Named after a town 30 kilometers northwest to Sargodha. Despite being a new city the origins of its name are not clear.

It is natural that historic buildings or monuments are not expected to be found in a newly built city. However, many old houses and at least one temple and a gurdwara can be seen, which give us a glimpse of a time, that has long passed away. This same gurdwara is the topic of my present post. 

It is located in the main bazaar of Sargodha. I saw it dozens of time from outside since my childhood. Despite a very busy and chaotic surroundings its beautiful facade and two minarets always attracted my attention. Only much later I realized that it was a gurdwara, which has been housing Muslim High School, Ambala, since 1947.

I first entered in this gurdwara, now a government school, about three years ago on 29 March 2014. My next visit was on 21 December 2016, the result of which I am sharing with you. It is situated on a very busy and overcrowded street. But as soon as you enter the vast building through its big gate, you find a vast courtyard and a double storey building with many rooms and a big hall. A little I could find about the history of the gurdwara. Though there was a treasure trove of information all around us in the shape of dozens of plaques in the building. But there was a problem. All of them were written in Gurmukhi, a script used by Sikhs to write Punjabi. So for almost 70 decades there they were, unread. But fortunately during such a long time apparently nobody attempted to remove them, but most probably consciously saved them from damage during the repairs of the building. That's why most of them are quite illegible even after such a long time. I took pictures of all the plaques to read them later on. The gurdwara is located at  32° 5'13.78"N,  72°39'53.40"E.

These plaques, written in Gurmukhi, gave impetus to my old intentions to learn Gurmukhi. Which I finally did in February and March his year. Now just by reading these plaques, we can find a lot not only about the history of this gurdwara but also the society of pre-partition era, especially the Sikhs. Here, I have given the demographics figures of Sargodha, according to the census of 1941, to give an idea of the composition of a multi-religious society of Sargodha, before the partition. 

Unit
Population
Muslims
%
Hindus
%
Sikhs
%
Christians
%
Shahpur Dist.
998,921
835,918
83.68
102,233
10.23
48,045
4.81
12,690
1.27
Sargodha Tehsil
278,188
199,325
71.65
37,047
13.32
29,716
10.68
13,021
4.68
Sargodha City
36,420
12,020
33.11
17,405
47.79
5,920
16.25
998
2.78

View From the main street. (21.12.2016.)

View From the main street. (21.12.2016.)

Inner View. (21.12.2016.)

Courtyard of the Gurdwara / School. (21.12.2016.)

Office of the Headmaster. (21.12.2016.)

Newly constructed rooms on the right side. (21.12.2016.)

Rooms on the upper floor. (21.12.2016.)

Nishan Sahib on the bottom left. (21.12.2016.)

Outside view of the gurdwara. (29.03.2014.)

Outside view of the gurdwara. (29.03.2014.) 

Inner view.  (29.03.2014.) 

View of the beautiful ceiling and gallery in the main hall. (29.03.2014.)

The main hall of the gurdwara. Now used as an examination hall. (29.03.2014.)

Inside view. (29.03.2014.)

View from the upper floor. (29.03.2014.)

Western minaret of the gurdwara. (29.03.2014.)

Inner view. All the plaques are fixed in the veranda of the gurdwara. Which is visible here on the right side. (29.03.2014.)


I tried to find details of this Gurdwara, which must be one of the biggest buildings in pre-partition Sargodha. But could not find any information. It is probably because of the reason that it is not associated with any of the ten Sikh Gurus. Otherwise, any such association would have given it more importance in the eyes of Sikhs.

However, with the help of dozens of plaques fixed in a veranda and on its pillars a fair assessment can be made about its history and development.

Plaque 01
W. M Hailey ESOH
1-9-1904

This plaque at the main entrance shows that the foundation of this Gurdwara was laid in 1904. That means that it must have been one of the first important buildings in Sargodha. ESOH (not certain about the details) must have been the designation of Mr Hailey. I think that under the master plan of the city, this place was reserved for a gurdwara and an adjoining piece of land was reserved for a temple. At a short distance, a more prominent place in a big roundabout was allotted for a mosque. I  can imagine a scene of perfect religious harmony. 

In the courtyard, a beautiful marble structure exists. Which used to hold a flagpole. Now the flag of Sikh faith, called Nishan Sahib, is no longer hoisted, but the large flagpole still exists. On this beautiful structure, big plaques are fixed, which inform the names of the people who made donations for the construction of this gurdwara. Sikh Holy Prayers are also inscribed. 

Though I have transliterated the Gurmukhi text in Urdu, including the prayers, I have not translated the prayers into English. Because it is difficult to understand them and hence greater chances of making mistakes. And I consciously decided not to venture into something that could offend religious sentiments of someone. 

Plaque 02
ਮੋਹੰਤੂ ਸੁਫਲ ਰਲਿਆ  ਸਣ ਪਰਵਾਰੇ
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਗੁਰੂ ਪਿਯਾਰੇ
ਬਾਬਾ ਸੋਹੇਲਾ ਸਿੰਘ  ਜੀਤੇ ਬਾਬਾ ਜੋਧਾ ਸਿੰਘ ਜੀਦੇ
ਪਰਵਾਰ ਨੇ ਇਸ ਗੁਰਦੁਅਰੇ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿਚ
ਪੰਦ੍ਰਾ ਸੋ ੧੫੦੦ ਰੁਪੈ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਾ
ਹਥੀ ਸਰਦਾਰ ਸਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸੁਰਗਵਾਸੀ
ਗੁਰ ਸੇਵਾ ਫਲ ਸੁਫਲ ਫਲੰਦੇ
موہن تو سُپھل   رلیا سنڑ پروارے
اک اونکار ست گرو پرساد
گرو پیارے
بابا سوہیلا سنگھ جی تے بابا جودھا سنگھ جی دے
پروار نے اس گردوآرے دے ارنبھ وچ
پندرہ سو 1500 روپے دی سیوا کرائی
ہتھی سردار سجن سنگھ جی سُرگواسی
گُر سیوا پھل سُپھل پھلندے
 Prayers:
Beloved of Guru, Baba Soheila Singh Ji and Baba Jodha Singh Ji’s family rendered service  of Rs 1,500, through Sardar Sajan Singh Ji, in heavenly abode.

This above-mentioned donation is the single largest amount, donated to the gurdwara. As per the record visible on the plaques.

Plaque 03
ਫੋਨ ਧਰਮ _______ ਫਹਿਰੰਤ __ ਸਦਾ
ਆਘਪੋੰਜ ਤਰੰਗ ਨਿਵਾਰਨ ਕਉ
01.  ੫੧ ਭਃ ਨਰੈਣ ਸਿੰਘ  ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘਜੀ _______                ਸੇਵਾਕਰਾਈ
02.  ੫੧ ਉਤਮ ਸਿੰਘ  ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਚ: ਨ: ੨੩ ਜਨੂਬੀ              "           "
03.  ੫੧ : ਬੇਲੀ ਰਾਮ ਗੁਲਾਬ ਸਿੰਘ  ਚਕ  ਨ: ੧੧੫ ਜਨੂਬੀ       "           "
04.  ੫੧ : ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚਕ ਨੋ. ੫੮ ਸ਼ਾਮਲੀ          "           "
05.  ੫੧ ਸ੍ਰ: ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਜੀ    ਐਸ ਡੀ ਓ                            "           "
06.  ੫੧ ਸ੍ਰਵਧਾਵਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾਰੋਗ਼  ਜੇਹਲ ਨੇ                    "           "
07.  ੫੧ ਭ:  ਬੋਧ ਰਾਜ ਜੀ ਕਪੂਰ  ਠੇਕੇਦਾਰ ਨੇ                      "           "       
08.  ੫੧ ਭ: ਰਾਮ ਸਿੰਘ  ਗੁਰ ਬਖਸ਼     ਬ: ੧੮ ਵਾਲੇ               "           "       
09.  ੫੧ ਇਕ ਪ੍ਰੇਮੀ ਸਿੰਘ ਜੀਨੇ ਗੁਪਤ                                  "           "
10.  ੫੧ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਭਾਗੋਵਾਲੀ ਵਲੋਂ                                  "           "
11.  ਮਾ/: ਭਾ:  ਤਾਰਾ ਚੰਦ ਅਤਰ ਸਿੰਘ                                  "           "
پھول دھرم __________ پھاہرنت _____ سدا
آگھ پونج ترنگ نِوارن کو
01 ۔ 51 بھ: نرینڑ سنگھ ست نام سنگھ جی _________                    سیواکرائی
02 ۔ 51 بھ: اُتم سنگھ ایشر سنگھ چک نمبر 23 جنوبی                           "           "
03 ۔ 51 بھ: بیلی رام گلاب سنگھ چک  نمبر 115 جنوبی                         "           "
04 ۔ 51 بھ: بھگوان سنگھ جیت سنگھ چک نمبر 58 شمالی                     "           "
05 ۔ 51 سر: ہیرا سنگھ جی ایس ڈی او                                             "           "
06 ۔ 51 سر: ودھاوا سنگھ جی داروغہ جیہل نے                                  "           "
07 ۔ 51 سر: بودھ راج جی کپور ٹھیکیدار نے                                     "           "
08 ۔ 51 بھ: رام سنگھ گوربخش سنگھ بلاک: 18 والے                          "           "
09 ۔ 51 اک پریمی سنگھ جی نے گپت                                               "           "
10 ۔ 51 گوردوارہ بھاگووالی ولوں                                                   "           "
11 ۔ ما: بھ: تارا چند اتر سنگھ
بھ: بھائی   سر: سردار      ما: ماسٹر

Prayers:
01.   51 Bro: Narayan Singh Satnam Singh Ji ________              Rendered Services
02.   51 Bro: Utam Singh Eshar Singh Chak No. 23 Janubi               "           "
03.   51 Bro: Beli Ram Gulab Singh  Chak 115 Janubi                       "           "
04.   51 Bro: Bhagwan Singh Jeet Singh  Chak 58 Shumali               "           "
05.   51 Sar: Heera Singh Ji SDO                                                          "           "
06.   51 Sar: Wadhawa Singh Ji Jail Superintendent Jail                   "           "
07.   51 Sar: Bodh Raj Ji the Contractor                                              "           "
08.   51 Bro: Ram Singh Gurbakhsh SIngh of B: 18                           "           "
09.   51 One devotee secretly                                                                  "           "
10.   51 By the Gurdwara Bhagowali                                                    "           "
11.   M: Bro: Tara Chand Atar Singh

Bro: Brother   Sar: Sardar      M: Master 

Plaque 04
੧ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦਅਸ਼ ਕਿਰਪਾਨ ਖੰਡੇ ਖੜਗ ਤੁਪਕ ਤਂਬਰ ਅਰ ਤੀਰਸੈਫ ਸਰੋਹੀ ਸੈਹਥੀ ਯਹੀ ਹਮਾਰੇ ਪੀਰ  
01.  ੫੧ ਭਾ: ਸਾ: ਭਾ: ਸੁਧ ਸਿੰਘ  ਭਾ: ਸਤਿਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ                   ਨੇ ਸੇਵਾਕਰਾਈ
02.  ੫੧ ਸ੍ਰ: ਬ: ਡਾ: ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ   ਸ੍ਰ: ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ                     "          "
03.  ੧੨੫ ਭ: ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ                           "          "     
04.  ੫੧ ਭ: ਅਰਜਨ ਸਿੰਘ ਹਰਮੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲੋਹੇ ਵਾਲੇ                       
 (੧ਪਥਰ ਆਪਣੇਂ ਖਰਚ ਉਪਰ ਲਗਯਾ)
05.  ੫੧ ਭ: ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਭ: ਕਰਮ ਸਿੰਘ ਗੁਰੂ ਬਜਾਰ ਸਿੰਘ                    "          "
06.  ੫੧ ਭ: ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਭ: ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਭ: ਕੇਸਰ ਸਿੰਘ                       "          "
07.  ੫੧ ਸ੍ਰ: ਬੂੜ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮੈਨੇਜਰ ਡੇਰੀਫਾਰਮ ਵਾਲੇ                          "          "
08.  ੫੧ ਸ੍ਰ: ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਭ: ਸ੍ਰ: ਬਚਿੰਤ ਸਿੰਘ                    "          "
09.  ੫੧ ਭ: ਉਤਮ ਸਿੰਘ ਮੈਹਤਾਬ ਸਿੰਘ ਲੋਹੇ ਵਾਲੇ                         "          "
10.  ੫੧ ਭ: ਜਿਵੰਦ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਿੰਘ ਭ: ਚੰਚਲ ਸਿੰਘ                         "          "
11.   ਮੰਨਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ
اک اونکار جیت گرو پرساد
اش کرپان کھنڈے کھڑگ تُپک تنبر ار تیرا
سَیف سروہی سہتھی یہی ہمارا پیر
01 ۔ 51 بھ: سا: بھ: سُدھ سنگھ  بھ: سَتِنام سنگھ جی        نے سیوا کرائی
02 ۔ 51 سر: ب: ڈ: ہربنس سنگھ   سر: گوربخش سنگھ     "          "
03 – 125 بھ: سنت سنگھ ایشر سنگھ سُندر سنگھ           "          "
04 ۔ 51 بھ: ارجَن سنگھ ہرمندر سنگھ لوہے والے            "          "
                              [1 پتھر آپڑیں خرچ اوپر لگوایا]
05 ۔ 51 بھ: سنت سنگھ  بھ: کرم سنگھ   گرو بجار سنگھ   "          "         
06 ۔ 51 بھ: سنت سنگھ بھ: رام سنگھ  بھ: کوسر سنگھ     "          "
07 ۔ 51 سر: بوڑ سنگھ جی  مینیجر ڈیری فارم والے         "          "
08 ۔ 51 سر: چرن سنگھ رام سنگھ  بھ: سر: بچِنت سنگھ   "          "
09 ۔ 51 بھ: اُتم سنگھ مہتاب سنگھ  لوہے والے               "          "         
10 ۔ 51 بھ: جِوَند سنگھ  پردھان سنگھ  بھ: چنچل سنگھ    "          "
11 ۔ مَنّا سنگھ  جی نے سیوا کرائی
Prayers:
01.  51 Bro: Sant Bro: Sudh Singh Bro: Satnam Singj JI       Rendered Services
02.  51 Sar: B: D:  Harbans Singh Sar: Gurbukhsh Singh              "         
03.  125 Bro: Sant Singh Eshar Singh Sunder Singh                        "         
04.  51 Bro: Arjan Singh Hamandar Singh Ironsmith                     "         
[Got this stone fixed on his own expenses]
05.  51 Bro: Sant Singh Bro: Karam Singh of Guru Bajar              "         
06.  51 Bro: Bro: Sant Singh Bro: Ram Singh Bro: Kosar Singh    "          
07.  51 Sar: Bor Singh JI Manager of Dairy Farm                           "          
08.  51 Sar: Chran Singh Ram Singh Bro: Sar: Bachint Singh      "         
09.  51 Bro: Utam Singh Mahtab Singh the Iron Smith (or dealer)"           
10.  51 Bro: Jiwand Singh  Pardhan Singh Bro: Chanchal Singh  "         
11.  Manna Singh Ji Rendered His Services
Plaque 05

ਸਤਗੁਰੁਪ੍ਰਸੰਦ
ਨੇਜਾ ਨਾਸ ਨਿਸਾਣ
ਸਤਗੁਰ ਸਬੀੰਦ ਸਵਾਰਿਅਓ
01.  ੫੧ ਬੇਬੇ ਸੰਤ ਕੌਰ ਸ: ਹਜੂਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪਿਤਾ ਸ: ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ
ਮਾਤਾ ਨਿਹਾਲ ਬਾਈ  ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ
02.  ੫੧ ਸ: ਹਿਮਤ ਸਿੰਘ ਸ: ਅਮੋਲਕ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸ: ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਭੇ: ਸ: ਟੀ: ਨੇ ਬਾਬਾ ਦੀਵਾਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ
03.  ੫੧ ਸ: ਹਰਬੋਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇਂ ਪਿਤਾ ਸ: ਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ  ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ
04.  ੫੧ ਚੇ: ਜੈਮਲ ਸਿੰਘ ਸ: ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸ੍ਰ: ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ
05.  ੬੧ ਬਾਬਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਭ: ਬੋਧ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ                          "           "
06.  ੫੧ ਭ:  ਜੈ ਸਿੰਘ ਭਾ: ਧਾਨ ਸਿੰਘ                                            "           "
07.  ੫੧ ਸ੍ਰ: ਗੋਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕਾਰਖਾਨੇ ਵਾਲੇ             "           "
08.  ੫੧ ਸ੍ਰ:  ਜਿਵੰਦ ਸਿੰਘ  ਅਤਰ ਸਿੰਘ                                           "           "
09.  ੫੧ ___ ਰਾਮ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੰਦ _______
10.  ੫੧ ਸ੍ਰ: ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਅਜੀਬ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਰੋਡੇ ਵਾਲੀਆਂ ਨੇ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ
ست گرو پرساد
نیجا ناس نسانڑ
ستےگور سبیند سواریا او
01 ۔ 51 بےبے سنت کور س: ہجور سنگھ  نے پِتا س: شیر سنگھ
       ماتا نِہال بائی دی یاد وچ سیوا کرائی
02 ۔ 51 س: ہمت سنگھ   س: امولک سنگھ جی  س: اجیت سنگھ
       کے: ایس: ٹی: نے بابا دیوان سنگھ دی یاد وچ سیوا کرائی
03 ۔ 51 س: ہربول سنگھ نے آپڑیں پِتا  س: شر سنگھ دی یاد وِچ سیوا کرائی
04 ۔ 51 چو: جے مل سنگھ  س: گوربچن سنگھ نے سر:  ہربنس سنگھ دی یاد وچ سیوا کرائی
05 ۔ 31 بابا رتن سنگھ بھ: بودھ سنگھ جی نے                                "         "
06 ۔ 51   بھ: جے سنگھ  بھا: بھان سنگھ جی نے                           "         "      
07 ۔ 51 سر: گوپال سنگھ جی مہندر سنگھ کارخانے والے                   "         "              
08 ۔ 51 سر: جیوند سنگھ اتر سنگھ                                             "         "
09 ۔ 51 ______ رام پردھان چند ______                                 "         "
10 ۔ سر: ہر بنس سنگھ اجَیب سنگھ جی
روڈے والیاں نے سیوا کرائی  

Prayers:
01.  51  Bebe Sant Kaur S: Hajoor Singh for father S: Sher Singh and mother Nihal Bai’s memory Rendered this service
02.  51 S: Himmat Singh S: Amolak Singh Ji  S: Ajit Singh
K:S:T: in memory of Baba Diwan Singh rendered service
03.  51 S: Harbobol Singh in his father S: Sher Singh’s memory rendered service
04.  51 Cho: Jai Mal Singh S: Gurbachan Singh in  S: Harbans Singh’s  memory rendered service
05.  31 Baba Rattan Singh Bro: Bodh Singh             rendered service
06.  51 Bro: Jai Singh Bro: Bhan Singh Ji                                           "           
07.  51 Sar: Gopal Singh Ji Mahinder Singh the factory owner        "           
08.  51 Sar: Jiwand Singh Aatar Singh                                                "           
09.  51  ______ Ram Pardhan Chand _________                                "          
10.  Sar: Harbans Singh Ajaib Singh of Rode Village
Plaque 06

੧ ਓੰਕਾਰ ਸਤਿ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਮੇਰਾ ਮੁਝ ਸੇੰ ਕੁਛ ਨਹੀ ਜੇਕੁਛ ਹੈਸੋ ਤੇਰਾ
ਤੇਰਾ ਤੁਝ ਕੋ ਸੋਂਪਤੇ ਕਿਆ ਤੋੁਾ ਲਾਗੇ ਮੇਰਾ
01.  ੧੦੧ ਭਾ: ਲਾਲ ਸਿੰਘ ਭਾ: ਮੋਹਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਭਾ: ਮੋਹਰ
ਸਿੰਘ ਅਜੈਬ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਾਤਾਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ
02.  ੧੨੫ ਭਾ: ਜੇਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕੋਟਚੋਗਤਾ ਵਾਲੇ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ
ਵਿਚ ਓਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਰ ਵਲੋਂ ਮਾ: ਭਾ: ਸੇਵਾਰਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ
03.  ੧੦੦ ਬੇਬੇ ਬਸੰਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇਂ ਪਿਯਾਰੇ ਪਤੀ ਭਾ: ਨਥਾ
ਸਿੰਘ ਜੀ ਸੋਡਾ ਫ਼ੈਕਟਰੀ ਵਾਲੇ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ
04.  ੫੧ ਭਾ: ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀਂ
ਮਾਤਾ ਸਤਭਿਰਾਈ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ ੮ਪੋਹ
05.  ੬੨ ਸ: ਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੁੰਦ੍ ਸਿੰਘ ਦਿਲੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਕਾਕਾ
ਹਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ
06.  ੫੧ ਸ: ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਸ੍ਰ: ਕੇਸਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਰਾਈਸ
ਨੇ ਸ੍ਰ: ਅਰਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ
اک اونکار ست گرو پرساد
میرا مجھ میں کچھ نہیں جو کچھ ہے تیرا
تیرا تجھ کو سونپ دے کیا لاگے میرا
01 ۔ 101 بھا: لال سنگھ  بھا: مہر سنگھ جی نے بھ: مہر
      سنگھ اجَیب سنگھ دی ماتا دی یادگار وچ سیوا کرائی
02 ۔ 125 بھ: جَیت سنگھ جی کوٹ چوگتا والے دی یادگار
      وچ اوناں دے پروارولوں  ما:  بھا: سیوارام سنگھ جی سیوا کرائی
03 ۔ 100 بے بے بسنت کور جی نے آپڑیں پیارے پتی بھا: نتھا
      سنگھ جی سوڈا فیکٹری والے دی یادگار وچ سیوا کرائی
 04۔ 51 بھا: ہرنام سنگھ سنتوکھ سنگھ پردھان سنگھ نے آپڑِیں
      ماتا ست بھرائی دی یادگار وچ سیوا کرائی  8 پوہ
05 ۔ 62 س: کرم سنگھ سُندر سنگھ دلیپ سنگھ جی نے کاکا
       ہربیر سنگھ دی یادگار وچ سیوا کرائی
06 ۔ 51 س: رام سنگھ  سر: کیسر سنگھ جی رئیس
نے سر: اَرجن سنگھ جی دی یادگار وچ سیوا کرائی 
 Prayers:
01.  101 Bro: Lal Singh Bro: Mohr Singh in Bro: Mohr
Singh Ajaib Singh’s Mother’s memory rendered this service
02.  125 Bro: Jait Singh Ji of Kot Chugata’s memory
his  family Ma: Bro: Sewa Ram Singh rendered this service
03.  100 Bebe Basant Kaur Ji in her dear husband Bro: Natha
Singh Ji’s of Soda Factory, memory rendered this service
04.  51 Bro: Harnam Singh Santokh Singh Pardhan Singh in their
Mother Sat Bhrai’s memory rendered service; 8 Poh
05.  62 S: Karam Singh Sundar Singh Dilip Singh Ji in Kaka
Harbir Singh’s memory rendered this service
06.  51 S: Ram Singh Sar: Kaisar Singh Ji Raees
In Sar: Arjan Singh Ji’s memory rendered this service
Plaque 07
੧੦੧
੧ ਓਂਕਾਰ         ਟਹਿਲ ਕਰਾਈ ਤਨਸੁਖ ਪੁਤ੍ਰ                                 
ਹਰਦਿਆਲ ਇਛਪੁਨਿਆਨੀ                                                           
ਨੂਰਪੁਰ ਵਾਲੇ ਦੇ ਨੇ ਤੇ ਸੰਤਸਿੰਘ                                                          
ਰਾਮਧੰਦ ਮਿਲਾਪਰਮ: ਫ਼ਤੇਚੰਦ                                 
ਹੰਦੀ  ਉਪਕਾਰ ਤਖਤ ਸਿੰਘ ਦੇ                                          
ਫਗਣ ੧੧ ਸੰ ੧੯੬੯                                                           

     101 روپے
اک اونکار ٹہل کرائی تن ُسکھ پُتر
ہردیال اچھپونیانی
نورپور والے دے بے تے سنت سنگھ
رام چند ملاپ رام فتح چند

ہندی اوپکار تکھت سنگھ دے
پھاگنڑ 11 سن 1969     (22.02.1913)        
  Prayers:
Rs 101, Served by comfort of life son Hardial Achhponiani, of Nurpur, and Sant Singh, Ramchand Milap Ram: Fateh Chand ___________
Samvat Phagan 11, 1969.  (February 22, 1913)

Plaque 08
___________
ਸ: ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ  ________
ਭਾ: ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ੧੨੫ ___
ਦਰਵਾਜੇ ਲਈ ਅਰਦਾਸ ਕਰਾਈ
੧੯੧੫
_____ ______س: کِشن سنگھ _______
بھا: ہربنس سنگھ جی نے 125 ______درواجے لئی ارداس کرائی1915
 Prayers:
Sardar Kishan Singh Ji __________ Brother Harbans Singh Ji Rs 125 , rendered service for the gate.  1915


 Plaque 09
ਇਕ ਓਂਕਾਰ
ਤੁਮ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਹਸ ਬਾਰਿਕ ਤੇ
ਭਾ: ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਲੀ ਵਾਲੇ
ਅਪਣੇ ਪਿਯਾਰੇ ਪਿਤਾ ਬੈਕੁੰਠ
ਵਾਸੀ ਬਾਬਾ ਜੋਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ
ਵਿਚ ੧੨੫ ਅਰਦਾਸ ਕਰਾਈ ਸੰ: ੪੪੬ ਨ:
اک اونکار
تم ماتا پتا ہس بارِک تے
بھائی جیت سنگھ جی نلی والے
آپڑیں پیارے پِتا بے کُنٹھ
واسی بابا جوت سنگھ جی دی یادگار
وچ 125 ارداس کرائی سن: 446 ن – (1915)


 Prayers:
Brother Jeet Singh Ji of Nali, in memory of his dear father in heavenly abode Baba Jot Singh Ji rendered service worth Rs 125. Samvat Nanak 446 (1915 CE)

Plaque 10

ਇਕ ਓਂਕਾਰ
ਜੋ ਤੁਧ ਭਾਵੇ  ਸਾਈ ਭਲੀ ਕਰੇ
ਯਾਦਗਾਰ ਗੁਰ ਪੁਰਨਿ
ਕਾਕੇ ਬਾਹਾਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ  ਯਾਦ
ਵਿਚ ਭਾ: ਹਜੂਰ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਬੇਬੇ ਸੰਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ੧੨੫
ਭੇਟਾ ਕੀਤੇ ਸੰ: ੪੪੬ ਨ:
اک اونکار
جو تُدھ بھاوے سائی بھلی کرے
یادگار گُر پُرن ___
کاکے بہادر سنگھ دی یاد
وچ بھا: ہجور سنگھ جی
بےبے سنت کور جی نے 125
بھیٹا کیتے سن: 446 ن  - (1915)      
 Prayers:
In memory of Kaka Bahadur Singh, Brother Hajoor Singh, Bebe Sant Kaur Ji offered Rs 125. Samvat Nanak: 446  (1915 CE) 

 Plaque 11
ਇਕ ਓਂਕਾਰ                                                                                           
ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਤੇਰਾ ਤੂ ਅੰਤਰ ਜਾਮੀ                                        
ਤੂ ਸਭਨਾ ਕਾਪ੍ਰਭ ਸੋਈ                                                    
ਸ੍ਰ: ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ, ਭਾਈਗੋਪਾਲ ਦਾਸ                                    
ਭਾਈ ਰਾਮ ਧੰਨ ਜੀਨੇ      ੧੨੫ ਰੁਪੈ                                     
ਗੁਰੂ ਦੁਆਰੇ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਾਸਤੇ ਭੇਟਾ ਕੀਤੇ                       
ਸੰ: ੪੪੬ ਨ:
اک اونکار
سبھ کِچھ تیرا توانتر جامی
تو سبھنا کاپربھ سوئی
سر: ہربنس سنگھ، بھائی گوپال داس
بھائی رام دھنن جی نے 125 روپے
گرودُآرے دی سیوا واسطے بھیٹا کیتے
سن: 446 ن نانک شاہی – (1915 CE)
 Prayers:
Sardar Hqarbans Singh, Brother Gopal Das, Brother Ram Dhanan Ji, Rs 125 offered for the service of gurdwara. Samvat Nanak Shahi 446  (1915 CE) 
Plaque 12
__________________
__________________
ਸੰ: ੪੪੬ ਨਾ:
سن: 446 نا:
Samvat Nanak: 446 (1915 CE)  

Plaque 13
__________________
___________________
੨੫ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਦੀ ਸੇਵਾ
ਲਈ ਭੇਟਾ ਕੀਤੇ
ਸੰ: ੪੪੬ ਨਾ:

__________ _______
  25 گوردوارے دی سیوا
لئی بھیٹا کیتے
سن: 446 نا:
 Prayers:
Rs 25 offered to gurdwara for service. Samvat Nanak 446 (1915)
Plaque 14

੧ ਓੰਕਾਰ ਸਤਿ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ                                                                       
ਤੇਰਾ  ਭਾਣਾ ਮੀਠਾ ਲਾਗੇ                                        
ਨਾਮਪਦਾਰਥ ਨਾਨਕ ਸਗੈ                                                
ਗੁਰੂ ਪਿਯਾਰੇ ਸ੍ਰਦਾਰ ਜੋਧ ਸਿੰਘ ਦਫ਼ੇਦਾਰ ਚਕ                                   
ਨ: ੩੦ ਜਨੂਬੀ ਨੇ ਅਪਣੇ ਪਿਯਾਰੇ ਬਚੇ ਕਰਤਾਰ                                            
ਸਿੰਘ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਇਹ ਪਥਰ ਲਾਵਾਇਅ ਤੇ                                  
੧੨੫ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੰ: ਨ: ੪੪੯                               
اک اونکار ستیہ گرو پرساد
تیرا بھانڑا میٹھا لاگے
گرو پیارے سردار جودھ سنگھ دفعدار چک
ن: 30 جنوبی نے آپڑیں پیارے بچے کرتار
سنگھ دی یاد وچ ایہ پتھر لوایا تے125
 روپے دی سیوا کیتی سن ن: 449 –   (1918)
 Prayers:
Beloved of Guru Sardar Jodh Singh Dafadar Chak No. 30 Janubi, in memory of his dear child Kartar Singh, put this plaque and rendered service worth Rs 125.
Samvat Nanak: 449  (1918 CE) 
Plaque 15
 Samvat Nanak 450 - (1919)

Plaque 16

ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਤੇਰੀਸੇਵਾ ਤੁਝ ਤੇ ਹੋਵੈ ਅਵਰਨ ਕੋਈ ਕਰਤਾ
ਭਗਤ ਤੇਰਾ ਸੋਈ
ਤੁਧ ਭਾਵੇ ਜਿਸ ਨੂ ਰੰਗ ਧਰਤਾ
੫੦੦ ਗੁਰੂ ਪਿਆਰੇ
ਭਾਈ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸਪੁਤ ਭਾਈ
ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹਸੋਕੀਆਂ ਵਾਲੇ
ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਭਰਾਤਾ ਭਾ: ਮਤਾਬ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਵਿਚ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਦੀ
ਭੇਟਾ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਏਹ ਪਥਰ ਲਵਾਇਆ
ਸੰ: ਨਾ: ੪੫੬

اک اونکار ست گرو پرساد
تیری سیوا تجھ تے ہووے آورن کوئی کرتا
بھگت تیرا سوئی
تُدھ بھاوے جس نو رنگ دھرتا
500 گرو پیارے
بھائی  گوربچن سنگھ جی سپُت بھائی
اِندر سنگھ جی ہموکیاں والے
آپڑیں پیارے بھراتا بھا: متاب سنگھ
جی دی یادگار وچ گوردوارے دی
بھیٹا کیتے آتے ایہ پتھر لوائیا
سن: نا: 456
Prayers:
Rs 500 were offered by beloved of Guru Brother Gurbachan Singh JI son of Brother Inder Singh of Hamokian, in memory of his dear brother Brother Matab Singh Ji. Samvat Nanak 456 (1925 CE) 
Plaque 17 

੧ ਓੰਕਾਰ ਸਤਿ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦਿ
ਤੇਰਾ ਭਾਣਾ ਤੂਂਹੈਂ ਮਨਹਿ ਜਿਸਨੂ  ਹੋਹਿ ਦਿਅਲਾ
ਗੁਰੂ ਪਿਯਾਰੇ ਭਾਈ ਹਜੂਰ ਸਿੰਘ ਬੇਬੇ ਸੰਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ
ਪਿਆਰੇ ਬਚੇ ਭਾਈ ਬਰਾਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਗੁਰ ਪੁਰ ਵਾਸੀ
ਦੀ ਪਵਿਤ੍ਰ ਯਾਦਗਾਰ ਵਾਸਤੇ ੨੫੦ ਅਢਾਈ ਸੋ ਰੁਪੈਅ
ਪਕੀ ਗੋਲਕ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਵਿਚ
ਮਕਰਾਇਅ ਜਿਸ ਦੇ ਸੂਦ ਤੇ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਸਵਾ ਰਪੈ ੧ ਦਾ
ਕੜਾਹ ਪ੍ਰਸਾਦ ਤੇ ਅਰਦਾਸਾ ਹੋਇ ਆਕਰੋਗਾ
ਸੰ: ੪੫੭ ਨਾ:
اک اونکار ست گرو پرساد
تیرا بھائی توں ہے جس نوں ہوئی دیالا
گرو پیارے بھائی ہجور سنگھ بے بے سنت کور جی نے
پیارے بچے بھائی بہادر سنگھ جی گورپور واسی
دی پَوِتْر یادگار واسطے 250 اڈھائی سو روپیہ
پکی گولک گوردوارے وچ
 جمع کرائیا جس دے سود تے ہر مہینے سوا روپے 1 دا
کڑاہ پرساد تے ارداس ہویا کرے گا۔
سن: 457 نا: (1927 ع)
 Prayers:
Guru’s beloved Brother Hajoor Singh (&) Bebe Sant Kaur Ji in the sacred memory of their dear child Brother Bahadur Singh in heavenly abode; deposited Rs 250 in the treasure chest. Monthly interest of Rs 1.25, of this amount will be used to serve Karah Parsad.
Samvat 457 Nanak  (1927 CE) 
Plaque 18
ਇਕ ਓਂਕਾਰ  ਵਾਹਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤੇਹ
ਕਿਰਤ ਵਿਰਤ ਕਰ ਧਰਮ ਦੀ ਖਟ ਖਵਾਲਣ ਕਾਰ ਕਰੇਈ
ਗੁਰਮੁਖ ਜਨਮ
ਸਕਾਰਥਾ ਗੁਰ ਬਾਣੀ ਪੜ ਸਮਝ ਸਣੇਹੀ
੫੧ਨਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ
ਦੀ ਭੇਟਾ ਕੀਤੇ ਗੁਰੂ ਪਿਯਾਰੇ  ਭਾ ਅਰਜਨ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਲੋਹੇ ਵਾਲੇ ਨਿਵਾਸੀ ਕੋਟ ਭਾਈਖਾਨ ਨੇ
ਆਪਨੇ ਪਿਯਾਰੇ ਪਿਤਾ ਭਾ: ਸਾਹਿਬ ਭਾ:
ਗੋਪਾਲ ਸਿੰਘ ਸਚ ਖੰਡ ਵਾਸੀ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ
ਵਿਚ -  ਸੰ: ਨਾ: ੪੫੮
اک اونکار واہے گرو جی کی فتح
کِرت وِرت کر دھرم دی کھٹ کھوالڑ کار کریئی
گورمکھ جنم
سکارتھا گر بانڑیں پڑھ سمجھ سنڑیہی
51 نشان صاحب جی
دی بھیٹا کیتے گرو پیارے بھا اَرجن سنگھ 
جی لوہے والے نِواسی کوٹ بھائی خان نے
آپنے پیارے پِتا بھا: صاحب بھا:
گوپال سنگھ سچ کھنڈ واسی دی یادگار
وچ – سن: نا: 458        (1927) 
Prayers:
Rs 51 Offered to Nishan Sahib Ji, by beloved of Guru brother Arjan Singh Ji, the iron dealer, resident of Kot Bhai Khan, in memory of his dear father Brother Gopal Singh  the deceased.
Samvat Nanak: 458  (1927 CE) 
Plaque 19
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਮਨੁ ਬੇਚ ਸਤਿਗੁਰ ਕੇ ਪਾਸਿ
ਤਿਸੁ ਸੇਵਕ ਕੇ ਕਾਰਜ ਰਾਸਿ
੫੧ ਗੁਰੂ ਪਿਯਾਰੇ ਭੁਈ
ਭਗਵਾਨ ਦਾਸ ਕਾਕਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ
ਭਾਟੀਏ  ਸਤਿਗੁਰ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ
ਹੋਈ ਦਾਤ ਵਿਚੋੰ ਇਸ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ
ਵਿਚ ਪਥਰ ਲਵਾਇਅ ਸੰ: ਨ: ੪੫੮
  
اک اونکار ست گرو پرساد
من بیچ ست گُر کے پاس
تِسو سیوک کے کارج راس
51 گرو پیارے بھائی
بھگوان داس کاکا رتن سنگھ
بھاٹیئے ستےگُر دی بخشی
ہوئی دات وچوں اس گرودوارے
وچ پتھر لوائیا  سن:  ن:  458 (1927)       
 Prayers:
Rs 51 beloved of Guru Brother Bhagwan Das Kaka Ratan Singh Bhateay, from the bounty bestowed by God this stones fixed in the gurdwara. (Probably referring to the plaque)
Samvat  Nanak 458    (1927 CE) 
Plaque 20
ਸੇਵਕ ਕੋ ਸੇਵਾ ਬਨਅਈ
 ੫੧ ਭਾ: ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਚ: ਨ: ੧੦੯ ਵਾਲੇ
ਆਪਨੇ ਪਿਆਰੇ ਪਿਤਾ ਭ: ਲਾਲ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਵਿਚ  ਇਸ
ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਦੀ ਭੇਟਾ

ਸੰ:  ਨ: ੪੫੯ 
سیوک کو سیوا بنائی
51 بھا: تارا سنگھ چ: ن: 109 والے
آپنے پیارے پِتا بھ: لال سنگھ
جی دی یادگار وچ اس
گوردوارے دی بھیٹا
سن: ن: 459 [1928]
 Prayers:
Rs 51 Brother Tara Singh of Chak No. 109, in his dear father Brother Lal Singh’s memory, donated to this gurdwara.
 
Samvat Nanakshahi  459   (1928 CE) 
Plaque 21
੧ ਓੰਕਾਰ ਸਤਿ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਪਭ ਕੀ ਦਰਗਾਹ ਸੋਭਾ ਵੰਡੇ
ਸੇਵਕ ਸੇਵ ਸਦਾ ਸੁਹਾਂਡੇ
ਖਾਵਹੁ ਖਰਦੋ ਤੋਟ ਨ ਆਵੇ ਹਲਤ ਪਲਤ ਕੈ ਸੰਗੈ
ਖਾਟ ਖਜਲਾ ਰਾਹ ਨਾਨਕ ਕਉ ਦੀਆ ਇਹੁ ਮਨ ਹਰਿ ਰੰਗ ਰੰਗੇ
ਗੁਰੂ ਨਿਵਾਜੇ ਸ: ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਬਤਰੇ ਬਲਾਕ ਨੰ: ੧੧
ਵਾਲੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਪਿਤਾ ਸ: ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ
ਯਾਦਗਾਰ ਵਿਚ ੫੦੦ ਪੰਜ ਸੋ ਰੁਪੈ
ਏਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਭੇਂਟ ਕੀਤੇ
ਇਹ ਪਥਰ ਲਗਵਾਇਆ
ਸਰਗੋਧਾ
ਮਿਤੀ ਵੈਸਾਖ ੨੧ ਸੰ: ਨ: ੪੫੮
اک اونکار ست گرو پرساد
پبھ کی درگاہ سوبھا ونڈے
سیوک سیو سدا سُہنڈے
کھاوو کھردو توٹ نہ آوے ہلت پلت کَے سنگے
کھاٹ کھجانا گُر نانک کو دیا ایہ من ہر رنگ رنگے
گرو نوازے س: گوربچن سنگھ بترے بلاک نمبر 11
والے نے آپڑیں پیارے پتا س: جیت سنگھ جی دی
یادگار وچ 500 پنج سو روپے
اس گوردُآرے دی بھیٹا کیتے
ایہ پتھر لگوا یا
سرگودھا
مِتی وِساکھ 21 سموَت نانک شاہی 458  (1928 ع)
 Prayers:
Guru Blessed Sardar Gurbachan Singh Batre of Block No. 11, in memory of his dear father Sardar Jeet Singh, offered Rs500 to this Gurdwara and got this stone (plaque) fixed. Sargodha.
Date: Wisakh Samvat Nanak 458  (1927 CE) 
Plaque 22

੧ ਓੰਕਾਰ ਸਤਿ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਸਭਗੁਣਤੇਰੇ ਮੈਨਾਹੀ ਕੋਇ
ਗੁਰੂ ਪਿਯਾਰੇ ਸ: ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮੜਦਵਾਲ
ਵਾਲੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਿਯਾਰੀ ਮਾਤਾ ਬੈਕੁੰਠ ਵਾ
ਸੀ ਮਾਤਾ ਗੋਲਾਬ ਦੇਈ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਗਰ
ਵਿਚ ੧੫੦ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ
ਸੰਮਤ ਨਾ: ੪੫੧
اک اونکار ست گرو پرساد
سب گنڑ تیرے میں ناہی کوئی
گرو پیارے س: رتن سنگھ جی مڑدوال
والے نے آپڑِیں پیاری ماتا بے کُنٹھ وا
سی ماتا گلاب دیئی جی دی یاد گار
وچ 150 دی سیوا کرائی
سمت نا: 459 (1928)
 Prayers:
Beloved of Guru Sardar Ratan Singh Ji of Mardwal, in his dear mother in heavenly abode, Gulab Deyi  Ji 's memory rendered service of Rs. 150.
Samvat Nanak: 459  (1928) 

Plaque 23
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਤੇਰਾ ਭਾਣਾ ਮੀਠਾ ਲਾਗੇ, ਨਾਮ ਪਦਾਰਥ
 ਨਾਨਕ ਮਾੰਗੇ
ਬੀਬੀ ਕੁਲਵੰਤ ਕੋਰ ਜੀ ਨੇ ਆਪਨੇ ਪਿਯਾਰੇ
ਗੁਰਪੁਰ ਵਾਸੀ ਪਤੀ ਸ੍ਰ: ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਹਵਾਲਦਾਰ ਦੀ ਯਾਦ ਗਰ
ਵਿਚ ਇਸ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਦੀ ਭੇਟਾ ੧੨੫
ਕੀਤੇ ਸੰ: ਨਾ: ੪੫੯
اک اونکار ست گرو پرساد
تیرا بھانڑا میٹھا لاگے، نام پدارتھ
نانک مانگے
بی بی کُلونت کور جی نے آپنے پیارے
گُرپور واسی پتی سر: ہیرا سنگھ
جی حوالدار دی یاد وچ
سیوا اس گوردوارے دی بھیٹا 125
کیتے  سن: نا: 459
Prayers:
Bubi Kulwant Kaur Ji, in memory of her dear husband Sardar Heera Singh Havaldar, offered Rs 125 to this gurdwara.  Samvat Nanak 459 (1928) 
Plaque 24
ਇਕ ਓਂਕਾਰ
ਮੇਰਾ ਮੁਝ ਮੇਂ ਕੁਛ ਨਹੀਂ
ਜੋ ਕਿਛ ਹੈ ਸੋ ਤੇਰਾ
ਗੁਰੂ ਪਿਯਾਰੇ ਭਾ: ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਾਟੀਏ
ਨੇ ਅਪਣੇਂ ਭਰਾਤਾ ਭਾ: ਗੰਡਾ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਦੀ ਦੇਹ ਅਰੋਗਤਾ  ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ
ਵਿਚ ੫੧ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਦੇ ਭੇਟਾ
ਕੀਤੇ __________ ਸੰ: ਨ: ੪੬੦
اک اونکار
میرا مجھ میں کچھ نہیں
جو کچھ ہے سو تیرا
گرو پیارے بھا: سنت سنگھ جی بھاٹیئے
نے آپڑیں بھراتا بھا: گنڈا سنگھ
جی دی دیہ آروگتا دی خوشی
وچ 51 گودوارے دے بھیٹا
کیتے ________ سن: ن: 460   (1929)

Prayers:

Beloved of Guru, Brother Sant Singh Ji Bhateay, in the celebration of full recovery of his brother Brother Ganda Singh, offered Rs 51 to this gurdwara. (1929)
  

Plaque 25
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਹਰ ਗਾਓੁ ਮੰਗਲ ਨਿਤ ਸਖੀਏ
ਸੋਗ ਦੂਖ ਨਰਿਪਏ
੫੧ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ ਸੰ: ਸ਼ਾਮ ਸਿੰਘ
ਸੰ: ਸਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਬੈਂਕਰਸ ਸ਼ਾਹਪੁਰ
ਵਾਲੇ ਹਾਲ ਬਰਮਾ ਨਵਾਸੀ
ਸ. ਸਜਣ ਸਿੰਘ ਦੇ ਆਨੰਦ ਕਾਰਜ
ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਚ
ਵਿਸਾਖ ੧ – ੧੯੮੯
اک اونکار ست گرو پرساد
ہر گاؤ منگل نت سکھیئے
سوگ دکھ نربھائی

51
سیوا کرائی سردار: شام سنگھ
سردار: سجن سنگھ جی بنکرس شاہپور
والے حال برما نواسی
س۔ سجنڑ سنگھ دے آنند کار
دی خوشی وچ
وساکھ 1 , 1989 (13.4.1932)
 Prayers:
Rs 51, rendered service by Sardar Sham Singh, Sardar Sajan Singh, bankers of Shahpur, currently residing in Burma. In Celebration of Sardar Sajan Singh’s wedding.  Wisakh 1, 1989.  (13.4.1932) 
Plaque 26
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
 ਮੇਰਾ ਮੁਝ ਮੇਂ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਜੋ ਕੁਛ ਹੈ ਸੋ ਤੇਰਾ
 ੫੧ ਸ:  ਪ੍ਰਦਮਨ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਜਬੀ ਵਾਲੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਯਾਰੇ
ਸਪੁਤ੍ਰ ਸ: ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ
ਯਾਦ ਵਿਚ ਭੇਟਾ ਕੇਤੇ
_________੧੯੩੨ 
اک اونکار ست گرو پرساد
میرا مجھ میں کچھ نہیں جو ہے سو تیرا

51
س: پردسن سنگھ جی
جبی والے نے آپڑیں پیارے
سپتر س: بلونت سنگھ دی
یاد وچ بھیٹا کیتے
1932______
Prayers:
Rs 51, Pardasan Singh Ji of Jabbi offered in the memory of his dear son Balwant Singh. (1932) 

Plaque 27
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਗੁਰ ਸੇਵਾ ਫਲ ਸੁਫਲ ਫਲਂਦੇ
ਸਤਗੁਰੂ ਨਿਵਾਜੇ
ਸ: ਹਜੂਰ ਸਿੰਘ ਸੋਮਾਂ ਸਿੰਘ
ਸ: ਸੋਹੇਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਬਜ਼ਾਜ਼ ਸ਼ਾਹਪੁਰ (ਸਰਗੋਧਾ)
ਨੇ ਮਾਤਾ ਭਿਰਾਵਾਂ ਬਾਈ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ
੫੦੦ ਇਸ ਗੁਰਦਾਰੇ ਦੇ ਲੰਗਰ
ਜਲ ਸਥਾਨ ਆਦਕ ਇਮਾਰਤ
ਵਾਸਤੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਾਏ

ਵਿਸਾਖ ੧੯੮੯ ਸੰ: ਨਾ: ੪੬੩
اک اونکار ست گرو پرساد
گر سیوا پھل سپھل پھلندے

ست گرو نواجے س: حجور سنگھ سوماں سنگھ
س: سوہیل سنگھ جی بزاز شاہپور  (سرگودھا
نے ماتا بھراواں بائی جی دی یاد وچ
500
اس گوردوارے دے لنگر
جل ستھان آدک عمارت
واسطے ارداس کرائی
وساکھ 1989 سن: نا: 463
Prayers:
Sardar Suhel Singh Ji, cloth merchant Shahpur (Sargodha), in memory of his mother Bharawan Bai Ji, Rs 500 offered for the gurdwara’s kitchen, water supply and building.  Wisakh 1989, Nanak 463 (1932)

Plaque 28
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
___________________
___________________
੫੧ ਸੇ__ ਕਰਾਣੀ ਜੇਮਲ ਸਿੰਘ
ਸਰੁਪ  ਸਿੰਘ, ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਚਾਚਤਾਂ ਵਾਲੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਯਾਰੇ
ਚਾਚਾ ਭਾਈ ਜੈਮਲ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਸ੍ਵਰਗਵਾਸੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ
ਕਤਕ ੩ – ੧੯੮੯
اک اونکار ست گرو پرساد
_____________
_____________
51
 سیوا کرائی جے مل سنگھ
سروپ سنگھ سندر سنگھ جی
چاچڑاں والے نے آپڑیں پیارے
چاچا بھائی مہر سنگھ جی
سرگواسی دی یاد وچ
کتک 3 - 1989
Prayers:
Rs 51, Rendered service by Saroop Singh Sunder Singh of Chahran, in memory of his dear uncle Brother Mehr Singh Ji the deceased.  Katak 3, 1989. (19.10.1932) 
Plaque 29
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ ਭਾ: ਅਸ਼ਰ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਕਪੂਰ ਜੰਮੂ ਵਾਲੇ ਨੇ
ਬੀਬੀ ਰਾਜ ਦੇਵੀ ਬੁ: ਪ ਵਾਲੀ
ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ
ਮਾਘ ੧ – ੧੯੮੯
اک اونکار ست گرو پرساد
سیوا کرائی بھا: اشر سنگھ
جی کپور جموں والے نے
بی بی راج دیوی بُ: 5 والے
دی یاد وچ
ماگھ 1 - 1989
Prayers:
Service rendered by Brotehr Ashar Singh Ji of Jammay in memory of Bibi Raj Devi of Block 5. Magh 1, 1989 (14.01.1933)
Plaque 30
ਇਕ ਓਂਕਾਰ
ਲੇਖ ਨ ਮਟਈ ਹੇ ਸਖੀ ਜੋ ਲਿਖਿਯਾ ਕਰਤਾਰ
੧੨੫ ਗੁਰਦਾਰੇ ਵਿਚ ਬਿਜਲੀ ਲਾਵਾਣ ਵਾਸਤੇ
 ਕਰਾਈ ਸ੍ਰ: ਬਾ਼ਗ ਸਿੰਘ ਜੀ ਰਾਈਸ
ਸ੍ਰਗਵਾਸੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਰ ਨੇ ਪਾਈਲਾਟ ਅਫੀਸਰ
ਸ੍ਰ ਭੂਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਇੰਡੀਅਨ ਏਅਰ
ਫੋਰਸ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ
੧੧ ਸਤਂਬਰ ੧੯੩੩
اک اونکار
لیکھ نہ مٹائی ہے سکھی جو لکھیا کرتار
125 گوردارے وچ بجلی لواںڑ واسطے
ارداس کرائی سردار باغ سنگھ جی رئیس
سورگواسی دے پروار نے پائلٹ آفیسر
سردار بھوپندر سنگھ جی انڈین ایئر
فورس دی یاد وچ
11 ستمبر 1933
Prayers:
Rs 125 for electrification of gurdwara, offered by Sardar Bagh Singh Ji Raees deceased's family in the memory of Pilot Officer Sardar Bhupinder Singh, Indian Air Force.11 September, 1933. 


Plaque 31
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਦਰਗਾਹ ਸੋਭਾ ਵੰਡੇ
ਸੇਵਕ ਸੇਵ ਸਦਾ ਸੁਹਂਡੇ
ਸ: ਗੁਲਾਬ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਕਾਕਾ
ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੀਬੀ ਵਿਦ੍ਯਾ ਵੰਤੀ
ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ੩੧ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਨੂ
ਭੇਟਾ ਕੀਤੇ ਸੰ: ਬਿ: ੧੯੯੬
اک اونکار ست گرو پرساد
پربھ کی درگاہ سوبھا ونڈے
سیوک سیو سدا سہنڈے

س: گلاب سنگھ جی نے کاکا
سرجیت سنگھ بی بی ودیا ونتی
دی یاد وچ 31 گوردوارے نو
بھیٹا کیتے  سن: ب: 1993
 Prayers:
Sardar Gulab Singh Ji in memory of Kaka Sujrgeet Singh Bibi Wadya Wanti’s memery offered Rs 31 to gurdwara. Samvat 1993 (1936 CE) 
Plaque 32
 Samvat 1993 - (1936)


Plaque 33
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਮੇਰਾ ਮੁਝ ਮੇਂ ਕਿਛ ਨਹੀ ਜੋ ਕਿਛ ਹੈਸੋ ਤੇਰਾ
ਮਾਤਾ ਮ____ ਬਾਈ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇਂ ਪਿਯਾਰੇ
ਪਤੀ ਭ: ਦੁਨੀ ਚੰਦ ਦੁਗਾ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ
ਵਿਚ ਇਸ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਦੀ ੧੨੫ ਭੇਟਾ
ਮਿਤੀ ਭਾਦ੍ਰੋ  ੧੨ ਸੰ: ੧੯੯੪
اک اونکار ست گروپرساد
میرا مجھ میں کچھ نہیں جو کچھ ہےسو تیرا
ماتا _____ بائی جی نے آپڑیں پیارے
پتی بھائی دونی چند دُگا جی دی یاد گار
وچ اس گوردوارے دی 125 بھیٹا
مِتی بھدرو 12 سن: 1994   (27.8.1937)    
Prayers:Mother ___________ Bai Ji, in memory of her dear husband Brother Duni Chand Dugga, offered Rs 125 to the gurdwara.
Samvat  Bhadru 12, 1994.   (August 27, 1937) 
Plaque 34
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਤੇਰਾ ਭਾਣਾ  ਮੀਠਾ ਲਾਗੇ
_________________
_________________
ਬੀਬੀ ਸਤਨ __________ ਆਪਨੇ ਪਤੀ
ਸ੍ਰ: ਸਚਖ _____ ______ ਦੀ
ਯਾਦ
ਮਿਤੀ ਅਸ ੧੪ ਸੰ: ੧੯੯੪
اک اونکار ست گرو پرساد
تیرا بھانڑاں میٹھا لاگے
____________________
____________________

بی بی ستنام کور آپنے پتی
سر: _______ _________ دی
یاد
مِتی اس 14 سن: 1994  (29.9.1937)
 Prayers:
___________________ Bibi Satnam Kaur in memory of her husband Sardar _________
Date: Samvat As 14, 1994.   (29.9.1937) 
Plaque 35
ਤੇਰਾ ਭਾਣਾ ਮੀਠਾ ਲਾਗੇ
ਨਾਮ ਪਦਾਰਥ ਨਾਨਕ ਮਾਂਗੇ
੫੧ ਗੁਰਮੁਖ ਪਿਅਰੇ
ਭਾ: ਲਾਧ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਰ
ਸ੍ਰ: ਅਜੈਬ ਸਿੰਘ ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ ਜੀ
______ ______ ਵਾਲੇ
ਭਾਈ ਮੇਹਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ
ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕਰਾਈ___     
ਮਿਤੀ ਕਤਕ ੨੮ ਸੰ: ੧੯੯੪
تیرا بھانڑا میٹھا لاگے
نام پدارتھ نانک مانگے
51 گورمکھ پیارے
بھا: لابھ سنگھ جی دا پروار
سر: اَجیب سنگھ  سُجن سنگھ جی
_________ ______ والے
بھائی مہر سنگھ جی دی یادگار
وچ سیوا کرائی __________
مِتی کتک 28، 1994  (13.11.1937)
 Prayers:
Rs 51 Beloved of Guru Brother Labh Singh Ji’s family, Sardar Ajaib Singh Sujan Singh ji ________ _________ in memory of Brother Mehr Singh Ji rendered service.
Date: Katak 28, 1994. (November 13, 1937)
Plaque 36
ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਟਹਲ ਸਹਲ ਰਾਕਉ ਮਿਲੈ
ਜੈਕਉ ਜਾਧ ਕ੍ਰਿਪਾਲ
੨੫ ਭ: ਮੁਕੰਦ ਲਾਲ ਹਲਵਾਈ
ਬਲਾਕ ਨ: ੪ ਵਾਲੇ
ਅਪਨੀ ਸੁਪਤਨੀ ਮੇਲਾ ਦੇਈ ਦੀ
ਯਾਦ ਵਿਚ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਨੂ ਭੇਂਟਾ ਕੀਤੇ
ਮਿਤੀ ਕਤਕ   ੪ ਸੰ: ੧੯੯੬
اک اونکار ست گرو پرساد
ٹہل سہل راکو ملے
جوکو جادھ کِرپال
25 بھ:  مکند لال حلوائی
بلاک ن: 4 والے
اپنی سُپتنی میلا دیوی دی
یاد وچ گوردوارے نُو بھینٹ کیتے
مِتی کتک 4 سن: 1996  (October 20, 1939)

Prayers:
25 Bro: Mukand Lal the confectioner of Block No. 4, in his wife Mela Devi’s memory donated.
Date: Katak 4 Samvat 1996  (October 20, 1939 CE) 
Plaque 37
ਇਕ ਓਂਕਾਰ
ਤੇਰਾ ਭਾਨਾ ਮੀਨਾ ਲਾਗੈ
ਨਾਮ ਪਦਾਰਥ ਨਾਨਕ ਮਾਂਗੈ
੫੧ ਭ: ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਨੇ ਬੀਬੀ ਵਿਰਾਂ ਵਾਲੀ
 ਸਪਤਨੀ ਭ: ਮਹਂਦਰ ਸਿੰਘ

ਜੀ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਵਿਚ ਇਸ  ਗੁਰਦਵਾਰੇ
اک اونکار
تیرا بھانا میٹھا لاگے
نام پدارتھ نانک مانگے
51 بھ: پریم سنگھ گوربچن سنگھ
جی نے بی بی ویراں والی
سُپَتنی بھ: مہندر سنگھ
جی دی یادگار وچ اس گوردوارے
 Prayers:                                  
Rs 51 Brother Prem Singh Gurbachan Singh Ji in the memory of Bibi Veeran Wali wife of Brother Mahandar Singh for this gurdwara _________. 
Plaque 38

ਇਕ ਓਂਕਾਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਮੇਰਾ ਮੁਝ ਮੈਂ ਕੁਛ ਨਹੀ ਜੋ ਕਿਛ ਹੈ ਸੋ ਤੇਰਾ
੧੨੫ ਗੁਰੂ ਪਿਯਾਰੇ ਭਾਈ ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ
ਭਾਈ ਅਰਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ੨ ਬਲਾਕ
ਵਾਲੇ ਨੇ ਭਾਈ ਰਾਜ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ
ਸੁਪਤਨੀ ਬੀਬੀ ਹਰਬੰਸ ਕੋਰ
ਅਤੇ ਭ: ਨਰਿੰਜਨ ਸਿੰਘ ਦੀ
ਯਾਦਗਾਰ ਵਿਚ ਇਸ ਗੁਰਦਵਾਰੇ
اک اونکار ست گرو پرساد
میرا مجھ میں کچھ نہیں جو کچھ ہَو سو تیرا
125 گرو پیارے بھائی ایشر سنگھ
بھائی اَرجن سنگھ جی 2 بلاک
والے نے بھائی راج سنگھ جی دی
سُپَتنی بی بی ہربنس کور
اتے بھائی نارنجن سنگھ دی
یادگار وچ اس گوردوارے
 Prayers:
Rs 125, Beloved of Guru Brother Eshar Singh, Brother Arjan Singh Ji of Block No. 2, in memory of Brother Raj Singh, Bibi Harbans Kaur and Brother Naranjan Singh, for this gurdwara _______

These plaques, provide invaluable information about the Sikh community of pre-partition era in this region. Their devotion to their religion and the strong sense of commitment to their community is evident. These also tell about the love for their family members, occupation and social condition of the donors. The pieces of information which I personally found to be interesting are the following:


  1. Plaque 01: It shows that the foundation of the gurdwara was laid on September 1, 1904. So it must be one of the earliest buildings of the city.
  2. Plaque 02: The family of Baba Soheila Sign and Baba Jodha Singh, made the biggest donation of Rs 1,500/- for the construction of this gurdwara. That was a very big amount in those days. Unfortunately, no date is given.
  3. Plaque 09: Bhai Jeet Singh made a contribution of Rs 125 in memory of his departed father. He belonged to a small town Nali. My father in law also belongs to this town. And I often get an opportunity to visit this old town, also famous for the shrine of a saint, Baba Bundi Sahib. Who died in 1933 and was popular among Muslims, Sikhs and Hindus alike, for his saintly ways.
  4. Plaque 36: This plaque gives two important pieces of information. First, the donation was made on September 11, 1933, for the electrification of the gurdwara. Being the most important building of the Sikh community, we can safely assume that electricity was provided to Sargodha in 1933 or just before it. Second, this service was made in the memory of a pilot in IAF Sardar Bhupinder Singh. We all now that Sargodha is known as a city of eagles. So it means that tradition goes back to pre-independence days.
At the end, I would like to thank Sardar Mahinder Pratap Singh Ji of Dhariwal, district Gurdaspur. He is also working and residing in Qatar. He was very helpful in reading these plaques. Without his help, most probably I would have made many mistakes.

I with Sardar Mahinder Pratap Singh 
For me personally, it was a new experience. While reading the plaques I found the names of a generation, long passed away. And in a way hidden from the people for seven decades, despite being in front of thousands of people all that time. But perhaps this monument will disappear soon, as the building is need of a major repair. In an ideal situation, I would wish it to be turned into a museum of our culture and heritage, after shifting the school to a new and bigger building.

Tariq Amir

May 15, 2017.
Doha - Qatar. 

2 comments:

  1. So Informative for the People of Sargodha. At least you preserved a generation in this post. I'm keen to know the "Name"of this Gurdwara. See if you can provide

    ReplyDelete
  2. Thanks. Sure, I shall share the name of this gurudwara if I find it.

    ReplyDelete